Δυσπιστία για τον τρόπο που έφυγε από τη ζωή ένας από τους πιο μαχόμενους λειτουργούς της Δικαιοσύνης εκφράζονται πια μετά τον αιφνίδιο χαμό του Εισαγγελέα Εφετών, Σωτήρη Μπάγια. Ανατρέχοντας στο πρόσφατο παρελθόν διακρίναμε το επιθετικό του ύφος απέναντι στην διαφθορά αλλά και την διάθεση του να ρίξει φως σε ύποπτες υποθέσεις του παραλθόντος. Η συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην Μαίρη Μπενέα στο Εθνος, φανέρωνε λειτουργό με ηθικές και επαγγελματικές αντιστάσεις, μαχόμενο συνδικαλιστή και πρώην πρόεδρο της Ενωσης Εισαγγελέων Ελλάδος. Αναπάντητα είναι τα ερωτήματα γιατί έφυγε από τη ζωή ένας άνθρωπος που ουσιαστικά δεν αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 

Η Νέα Δημοκρατία άφησε πληγωμένη τη δικαιοσύνη»

ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΠΑΓΙΑΣ

Πληγωμένη άφησε τη Δικαιοσύνη η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως παραδέχεται σε συνέντευξή του στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος της Ενωσης Εισαγγελέων Ελλάδος, Σωτήρης Μπάγιας.

Ο αντιεισαγγελέας Εφετών, ο οποίος, λίγες εβδομάδες μετά την επανεκλογή του από τη μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων του, διώχτηκε πειθαρχικά από τον πρώην εισαγγελέα του ΑΠ Γιώργο Σανιδά, επειδή με τόλμη άσκησε δημόσια κριτική στα κακώς κείμενα της Δικαιοσύνης, αναφερόμενος στις υποθέσεις των σκανδάλων της κυβέρνησης Καραμανλή -Υποκλοπές, Βατοπέδι, Ομόλογα και κυρίως την υπόθεση της Siemens-, λέει ότι «ενέργειες και καταστάσεις της Δικαιοσύνης τα τελευταία χρόνια μείωσαν το κύρος και την αξιοπιστία της».Με αφορμή τη δέσμη μέτρων για τη διαφάνεια και τη διαφθορά στη Δικαιοσύνη που πρότεινε πρόσφατα η ΕΕΕ και τα οποία ουσιαστικά «φωτογραφίζουν» τις αρνητικές εμπειρίες των τελευταίων ετών στον χειρισμό των μεγάλων υποθέσεων, ώστε να αποτρέπονται εντολές και υποδείξεις για τη μη αποστολή δικογραφιών στη Βουλή, τον χειρισμό ανακρίσεων κ.λπ., ο κ. Μπάγιας εξηγεί ότι «υπάρχουν μέτρα για την προστασία της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, που όμως πρόδηλα έχουν ανάγκη ενίσχυσης και διασφάλισης στην εφαρμογή τους».

Με το βλέμμα στραμμένο και στον πρώην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γ. Σανιδά και τους στενούς δεσμούς του με την κυβέρνηση της ΝΔ, ο πρόεδρος της ΕΕΕ πιστεύει ότι «ο εισαγγελέας του ΑΠ θα πρέπει να έχει βαθιά τη συνείδηση ότι οι εισαγγελείς της χώρας είναι δικαστικοί λειτουργοί – απόλυτα αδέσμευτοι κατά την ενάσκηση των λειτουργικών τους καθηκόντων και όχι υφιστάμενοι υπάλληλοί του».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Θεωρείτε ότι οι χειρισμοί της Δικαιοσύνης στις μεγάλες υποθέσεις των τελευταίων ετών -Υποκλοπές, Βατοπέδι, Ομόλογα, Siemens- επηρέασαν το κύρος και την αξιοπιστία της; Είναι γνωστό για παράδειγμα ότι δύο αντιεισαγγελείς Εφετών παραιτήθηκαν (υπόθεση Βατοπεδίου) καταγγέλλοντας προσπάθεια χειραγώγησης από τον πρώην εισαγγελέα του ΑΠ Γιώργο Σανιδά και ο ανακριτής της υπόθεσης Siemens ελέγχεται πειθαρχικά.

Είναι γεγονός ότι μια σειρά ενεργειών και καταστάσεων τα τελευταία χρόνια πλήγωσαν τη Δικαιοσύνη και μείωσαν την αξιοπιστία της. Το χειρότερο όμως είναι ότι στη συνείδηση των πολιτών -εσφαλμένα πιστεύω- Δικαιοσύνη και κυβέρνηση ταυτίστηκαν και το γεγονός αυτό δεν έβλαψε μόνο το κύρος της Δικαιοσύνης, αλλά και την ίδια την κυβέρνηση.

Η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και τα φαινόμενα διαφθοράς είναι θεσμικό πρόβλημα ή θέμα προσώπων;

Είναι πρωταρχικά ζήτημα λειτουργίας των θεσμών, αλλά βεβαίως οι θεσμοί υπηρετούνται και εκπροσωπούνται από πρόσωπα που τους τιμούν ή τους ευτελίζουν με τη στάση τους ή τη συμπεριφορά τους.Η Ενωση Εισαγγελέων Ελλάδος πρότεινε πρόσφατα μια σειρά μέτρων για να κτυπηθεί η διαφθορά και να σταματήσουν οι εσωτερικές εξαρτήσεις και τα φαινόμενα χειραγώγησης των δικαστικών λειτουργών. Ορισμένα από αυτά τα έχουμε ξανακούσει τα τελευταία χρόνια. 

Οι αρμόδιοι δεν τα άκουγαν; 

Μέχρι τώρα τα μέτρα που προτείνουμε κάθε χρόνο, ελάχιστα (έως καθόλου) έχουν εισακουστεί. Φέτος θα έλεγα ότι οι προτάσεις μας είναι συνολικά πιο ολοκληρωμένες, αφού περιλαμβάνουν μέτρα άμεσα και μακροπρόθεσμα, με στόχο αφενός την ενίσχυση της εσωτερικής ανεξαρτησίας στη λειτουργία των εισαγγελέων και δικαστών και αφετέρου την αναβάθμιση και την έγκαιρη απονομή της δικαιοσύνης. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι αυτή τη φορά οι προτάσεις μας θα εισακουστούν και -κυρίως- θα αρχίσουν να υλοποιούνται.

Δεν υπήρχαν μέχρι τώρα μέτρα για την προστασία της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης ή υπήρχαν και δεν εφαρμόστηκαν;

Μέτρα υπάρχουν, όμως πρόδηλα έχουν ανάγκη ενίσχυσης και διασφάλισης στην εφαρμογή τους. Πάντως οφείλω να παραδεχθώ ότι -σε τελική ανάλυση- η ανεξαρτησία είναι ζήτημα προσωπικό για κάθε δικαστικό λειτουργό. Ή έχει την ανεξαρτησία μέσα του και την επιδεικνύει σε κάθε ευκαιρία ή δεν την έχει και δεν μπορεί να την αποκτήσει όσες θεσμικές εγγυήσεις και να υπάρξουν.

Στις προτάσεις σας περιλαμβάνονται επίσης και μέτρα για τη διαφάνεια και την εξυγίανση των λειτουργιών του κράτους. Μεταξύ των άλλων προτείνετε και την κατάργηση κάθε είδους οικονομικού απορρήτου για όλους τους κρατικούς λειτουργούς και τη δημοσιοποίηση όλων των περιουσιακών στοιχείων τους. Πόσο σίγουρος είστε ότι οι συνάδελφοί σας δικαστικοί λειτουργοί συμφωνούν με τα μέτρα αυτά;Είμαι σίγουρος ότι οι συνάδελφοί μου -στη συντριπτική πλειονότητά τους τουλάχιστον- δεν έχουν τίποτε να κρύψουν και γι’ αυτό δεν έχουν κανένα λόγο να μην είναι συμμέτοχοι -αλλά και πρωτοπόροι- σε κάθε προσπάθεια διαφάνειας και εξυγίανσης του δημόσιου βίου. Με τη θεσμοθέτηση, εξάλλου, της ανεξάρτητης -και επαρκώς στελεχωμένης- ελεγκτικής αρχής για το «πόθεν έσχες» (που επίσης προτείνουμε) θα τεθούν και τα όρια εφαρμογής των μέτρων, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις.

 Τι σημαίνει για τον πολίτη η Δικαιοσύνη σήμερα, έπειτα απ’ όσα έχουν προηγηθεί τα τελευταία χρόνια;

 Το όποιο έλλειμμα εμπιστοσύνης των πολιτών έναντι της Δικαιοσύνης αδικεί -σας διαβεβαιώ- κατάφωρα τη μεγάλη πλειονότητα των δικαστικών λειτουργών που μοχθούν καθημερινά, πολλές φορές με αυταπάρνηση, για την ορθή απονομή του δικαίου. Πιστεύω ότι το έλλειμμα αυτό μπορεί να αποκατασταθεί, και μάλιστα πολύ σύντομα, αρκεί όλοι οι συναρμόδιοι φορείς (υπουργός Δικαιοσύνης, επικεφαλής Δικαστηρίων και Εισαγγελιών, Δικαστικές Ενώσεις, Δικηγορικοί Σύλλογοι, εκπρόσωποι Δικαστικών Υπαλλήλων) να ενώσουμε με ειλικρίνεια τις προσπάθειές μας για τον σκοπό αυτόν.

 ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Απαραίτητες 5 προϋποθέσεις για να θεωρείται πετυχημένος

 Ο πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γ. Σανιδάς είχε ξεκινήσει τη διαδικασία της πειθαρχικής σας δίωξης για την κριτική που είχατε ασκήσει δημόσια στα κακώς κείμενα της Δικαιοσύνης. Πώς θα θέλατε να είναι ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου;

 Πάνω απ’ όλα ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου θα πρέπει να έχει βαθιά τη συνείδηση ότι οι εισαγγελείς της χώρας (ανεξαρτήτως βαθμού) είναι δικαστικοί λειτουργοί -απόλυτα αδέσμευτοι κατά την ενάσκηση των λειτουργικών τους καθηκόντων- και όχι υφιστάμενοι υπάλληλοί του.      Η αντικειμενικότητα, η απροσωποληψία, η μετριοπάθεια, ο απόλυτος σεβασμός στις ανθρώπινες αξίες και δικαιώματα, καθώς και το πνεύμα ανεξαρτησίας έναντι της εκτελεστικής εξουσίας αποτελούν επίσης αυτονόητες προϋποθέσεις για τον επιτυχημένο εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

 Εξακολουθείτε να ελπίζετε σε μια καλύτερη Δικαιοσύνη;

 Απόλυτα. Η αναβάθμιση της Δικαιοσύνης, άλλωστε, είναι αδήριτα αναγκαία για την ανάπτυξη του κράτους και την ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας μας.Προσβλέπουμε λοιπόν βάσιμα σε μια αναβαθμισμένη και πιο αποτελεσματική Δικαιοσύνη, με πρωταρχική προτεραιότητα τη διασφάλιση ενός σύγχρονου πολιτισμένου εργασιακού περιβάλλοντος για τους δικαστικούς λειτουργούς, μέσα στο οποίο αυτοί θα ασκούν αδέσμευτα τα καθήκοντά τους, με ηρεμία, ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.

 ΓΙΑ ΤΗ ΒΡΑΔΥΤΗΤΑ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Δικαίως οργίζονται οι πολίτες

 Τι έχετε να πείτε στους πολίτες που αγανακτούν και οργίζονται για τη βραδύτητα απονομής της Δικαιοσύνης;

 Θα τους έλεγα ότι δίκαια αγανακτούν. Συγχρόνως όμως θα τους έλεγα να κατευθύνουν την αγανάκτηση και την οργή τους σε εκείνους που πραγματικά ευθύνονται για την κατάσταση που επικρατεί, δηλαδή στους εκπροσώπους των κυβερνήσεων, που κατά το παρελθόν αδράνησαν και αδιαφόρησαν, και όχι στους λειτουργούς της Δικαιοσύνης ή τους δικαστικούς υπαλλήλους, που ελάχιστα ευθύνονται για την κατάσταση αυτή που έχει δημιουργηθεί.

 Ευθύνονται δηλαδή όλοι συνολικά οι πρώην υπουργοί Δικαιοσύνης; Τους βάζετε όλους στο ίδιο… καλάθι;

 Υπήρξαν πράγματι ορισμένοι υπουργοί που προσπάθησαν κατά το παρελθόν, ειλικρινά και φιλότιμα, να επιλύσουν κάποια από τα κεφαλαιώδη ζητήματα της Δικαιοσύνης.Ολοι όμως έκαναν το ίδιο θεμελιώδες σφάλμα. Επιχείρησαν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα με περιστασιακά μέτρα, χωρίς προγραμματισμό και με χρονικό ορίζοντα το πολύ δύο ή τριών ετών, όσο δηλαδή προέβλεπαν ότι θα διαρκέσει η υπουργική τους θητεία. Ομως τα συσσωρευμένα εδώ και δεκαετίες προβλήματα δεν μπορούν να επιλυθούν με ευκαιριακά και χωρίς προγραμματισμό μέτρα.Απαιτείται μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και με συγκεκριμένες προοπτικές. Απαιτούνται ριζοσπαστικού χαρακτήρα μέτρα, στηριγμένα σε διάθεση για τομές και ρήξεις. Και βέβαια, για όλα αυτά, προεχόντως απαιτείται ισχυρή και αταλάντευτη πολιτική βούληση.

MΑΙΡΗ ΜΠΕΝΕΑ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009