11:23 π.μ.

Μαθητικές ΠαρελάσεΙς. Ένας ιστορικός αναχρονισμός;

Posted by Εφημερίδα Κρουά - Κρουά |




Τον τελευταίο καιρό, γινόμαστε μάρτυρες μιάς προσπάθεια ιστορικής διαστρέβλωσης για το πότε ξεκίνησαν οι μαθητικές παρελάσεις στην Ελλάδα. Διατυπώνεται ο ανιστόρητος ισχυρισμός ότι τις καθιέρωσε η δικτατορία Μεταξά το 1936, άρα αποπνέουν … συντηρητισμό και μιλιταρισμό και συνεπώς πρέπει να καταργηθούν(!). Όμως, και εδώ η «προοδευτικότητα» πιάνεται αδιάβαστη.
Ιστορική διαδρομή
Στην Ελλάδα, κατά την αρχαιότητα, υπήρχαν εορτασμοί με πομπές στις οποίες συμμετείχαν κυρίως νέοι και νέες. Υπάρχουν επίσης, μαρτυρίες για Ολυμπιονίκες που έκαναν παρέλαση σε λαμπρά άρματα από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη. Επιπλέον, έχουμε και επιθεωρήσεις στρατιωτικών αγημάτων, όπως αναφέρεται π.χ στην «Κύρου Ανάβαση». Την ιδέα αυτή την πήραν οι Ρωμαίοι και της έδωσαν τον χαρακτήρα του θριάμβου. 
Στη νεότερη εποχή έχουμε  παράδοση των μαθητικών παρελάσεων που οι ρίζες της φθάνουν στον προ-προηγούμενο αιώνα. Οι πρώτοι που παρήλαυναν σε στιγμές εθνικής κινητοποίησης ήταν οι φοιτητές. Στην εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ»της 27/3/1884 υπάρχει εκτενής αναφορά για παρέλαση και λαμπαδηδρομίες μαθητών και φοιτητών όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και σε πολλές πόλεις της Ελλάδος, όπως στη άρτι απελευθερωθείσα πόλη της Λάρισας.
 Στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της 26ης Μαρτίου 1899, διαβάζουμε για την πρώτη επίσημη παρέλαση μαθητών: «Μετά την δοξολογίαν τα παρατεταγμένα σώματα παρήλασαν με την μουσικήν επικεφαλής δια της οδού Σταδίου. Ιδιαιτέραν αίσθησιν έκαμεν η πρώτην φοράν εφέτος γενομένη παρέλασις των μαθητών των νομαρχιακών σχολείων Αττικής κατά τετράδες βαινόντων με την ελληνικήν σημαίαν εμπρός. Οι μικροί μαθητές με κανονικότατον βάδισμα έψαλλον πατριωτικά άσματα μεταδίδοντα παντού την συγκίνησιν και τον ενθουσιασμόν».  
Επιπλέον, όπως αναφέρει ο καθηγητής Κων. Βακαλόπουλος στο βιβλίο του «Θράκη» (Εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2000), οι μαθητές των ελληνικών σχολείων παρήλαυναν στην Αδριανούπολη κατά τα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνος, δηλαδή επί Οθωμανών. Μία τέτοια παρέλαση που έλαβε χώρα το 1911 περιγράφει και ο Σμυρναίος ιστορικός και πολιτικός Χρήστος Σολομωνίδης στο βιβλίο του «Χρυσόστομος Σμύρνης». Συγκεκριμένα αναφέρεται σε παρέλαση μαθητών κατά τα εγκαίνια του νέου σταδίου του Πανιωνίου. 
Επίσης ο Κρητικός Μακεδονομάχος Γεώργιος Δικώνυμος- Μακρής, ο οποίος μετείχε ως εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους, περιγράφει στα Απομνημονεύματά του («Απομνημονεύματα Γεωργίου Δικώνυμου- Μακρή», σειρά «Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα Πηνελόπης Δέλτα», εκδ. ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1984») ότι κατά την απελευθέρωση της Σιάτιστας το 1912 παρήλασαν οι μαθητές με σημαίες και λάβαρα. Κατά τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου του 1914, διαπιστώνουμε από την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» (26/3/1914) πως οι μαθητές των σχολείων του Πειραιά προσήλθαν συντεταγμένοι στη δοξολογία, κρατώντας ταινίες γαλανόλευκες. 
Στο Άργος οι μαθητές συμμετείχαν σε πομπή λαμπαδηφορίας άδοντας πατριωτικά τραγούδια. Λαμπαδηφορία έγινε, επίσης, στη Λάρισα με τη συμμετοχή των σχολείων και του στρατού. Στην Κέρκυρα οι μαθητές όλων των σχολείων προσήλθαν το πρωί στη δοξολογία, ενώ «την νύκτα εγένετο λαμπρά παρέλασις προ των Ανακτόρων και δια των κεντρικοτέρων οδών, των στρατιωτικών λαμπαδηφορούντων, των δε μαθητών του Γυμνασίου μετά ανηρτημένων φανών τη συνοδεία της μουσικής Ρομποτή έψαλλον το εμπνευσμένο εμβατήριο ‘’Ήπειρος’’».
Τα σχολεία εμφανίστηκαν συντεταγμένα στην εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου 1924, ημέρα που συνέπιπτε με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Τα επόμενα χρόνια αναφέρονται πρόσκοποι και μαθητές στρατιωτικών σχολών που πλαισιώνουν τη στρατιωτική παρέλαση. Το 1926 στην Αθήνα ο εορτασμός έγινε στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Σύμφωνα με την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της 26ης Μαρτίου, υπήρξε πρωτοφανής συρροή πλήθους: «Προ του Σταδίου είχε παραταχθεί τάγμα του 1ου Συντάγματος και άνδρες της αστυνομίας πόλεων. Μέχρι τις 10:30 είχε τελειώσει η προσέλευσις των σχολείων, των προσκόπων, των μαθητριών, των Λυκείων, κτλ». Μετά την προσέλευση των επισήμων σχηματίστηκε εκκλησιαστική πομπή και τελέστηκε η δοξολογία».                       
Tο 1932 στην Αθήνα τα σχολεία συμμετέχουν μαζί με τους προσκόπους, τη «φρουρά της πόλης» σε παρέλαση ενώπιον επισήμων στον Άγνωστο Στρατιώτη. Η παρέλαση αυτή αποτελεί το επιστέγασμα των άοκνων προσπαθειών του κορυφαίου της αθλητικής επιστήμης Ι.Χρυσάφη, για την αναβάθμιση της Γυμναστικής στα σχολεία, με την προαγωγή του διδασκαλείου γυμναστικής σε ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα, την ψήφιση των νόμων 4371/1929 και 5620/1932 και τελικά την ίδρυση της Γυμναστικής Ακαδημία.





Εφημερίδα «Εμπρός» της 26η Μαρτίου 1899.

«Μεταξικό κατασκεύασμα;»
Στις 25 Μαρτίου 1936-πριν την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου– η μαθητική παρέλαση παίρνει χαρακτήρα επίσημο και συμπληρωματικό ως προς τη στρατιωτική. «Πρώτον παρήλασαν τα σχολεία, ακολουθούμενοι από παλαιούς πολεμιστές», διαβάζουμε στο «ΈΘΝΟΣ» της 26.3.36.Και στην Κύπρο οι μαθητικές παρελάσεις των Ελληνοπαίδων θεσμοθετήθηκαν πολύ πριν από το 1936, δηλαδή επί Βρετανικής διοικήσεως (εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ της Λευκωσίας 30-10-2006). Ένα θεσμό του Ελληνικού Σχολείου, τον οποίο ανέχθηκαν οι Οθωμανοί και Βρετανοί κατακτητές, θέλουν σήμερα να καταργήσουν οι Έλληνες … «προοδευτικοί». 
Με τις μαθητικές παρελάσεις φέρνουμε στην σκέψη μας την 17χρονη Παναγιώτα Σταθοπούλου, που εκτελέσθηκε εν ψυχρώ από γερμανικό άρμα τον Ιούλιο του 1943 στην Αθήνα, επειδή διαδήλωνε με την ελληνική σημαία στα χέρια της. Και φυσικά δεν ξεχνούμε τον πρωταγωνιστικό ρόλο των μαθητών και μαθητριών στον Κυπριακό Αγώνα του 1955- 59 με χαρακτηριστικές περιπτώσεις τον Πετράκη Γιάλλουρο, σημαιοφόρο του Λυκείου Αμμοχώστου, τον οποίο Άγγλοι στρατιώτες πυροβόλησαν εν ψυχρώ και σκότωσαν επειδή παρήλαυνε ζητώντας την Ένωση και βέβαια τον απαγχονισμό του 18χρονου μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη. 
Αυτούς όλους τους αγώνες τιμούν οι νέοι μας όταν παρελαύνουν. Και είναι σαν να καταθέτουν αιώνιο στεφάνι στους συνομηλίκους τους των παλαιοτέρων εποχών και των συνεχών αγώνων.
Αυτά για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.
Συμβολισμός και συλλογική ταυτότητα
Όμως, το ερώτημα παραμένει: τι ακριβώς συμβολίζουν οι παρελάσεις;
Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κ. Παναγιώτης Ήφαιστος, καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου: «Οι μαθητικές παρελάσεις είναι μέρος της παιδευτικής διαδικασίας δημιουργίας ελευθέρων ανθρώπων. Κι αυτό, επειδή σφυρηλατούν τη μνήμη, σμιλεύουν τις συνειδήσεις και διαμορφώνουν τις συλλογικές ταυτότητες που στηρίζουν τους συλλογικούς προσανατολισμούς μιας κοινωνίας.      

 Οι συλλογικές ταυτότητες είναι το θεμέλιο της οντολογικού περιεχομένου συλλογικής ελευθερίας μιας κοινωνίας και η καλλιέργειά της στους νέους συνιστά κατάκτηση πολιτισμού.                                                                                    Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως οι σημερινές πολιτικά ελεύθερες κοινωνίες είναι οι νικήτριες μιας αδυσώπητης διαπάλης μεταξύ των αξιώσεων συλλογικής ελευθερίας των διακριτών κοινωνιών του πλανήτη και των αξιώσεων για κυριαρχία των βαρβάρων ηγεμονισμών».                                                        Με αυτή την ιστορικά ακαταμάχητη λογική και την πίστη στο έθνος-κράτος, την ενσάρκωση της συλλογικής ελευθερίας των διακριτών κοινωνιών, ευοδώνεται καθημερινά η συλλογική ελευθερία ενάντια στον ηγεμονισμό-παγκοσμιοποίηση που ιστορικά επιχειρούσε και συνεχίζει να επιχειρεί να πολτοποιήσει  τις διαφορετικές φυλετικές διαδρομές σε όλο τον κόσμο.  

Στην περίπτωση των μαθητικών παρελάσεων μιας μη ηγεμονικής χώρας, δηλαδή μιας χώρας η οποία δεν επιβουλεύεται τη συλλογική ελευθερία άλλων λαών, οι νεολαίοι εκπαιδεύονται να είναι ελεύθεροι. Οι παρελάσεις των μαθητών, που θυμίζουν τους αγώνες ελευθερίας της οικείας κοινωνίας, είναι η καλλιέργειά τους κατά του ηγεμονισμού-παγκοσμιοποίησης και υπέρ της οντολογικού περιεχομένου αξίωσης της πραγματικής ελευθερίας.                                          Οι εθνικές επέτειοι αποτελούν κορυφαία στιγμή δημόσιου εορτασμού της κοινότητας των ανθρώπων που κατοικούν σ’ έναν τόπο και που συνδέονται μεταξύ τους με κοινούς φυλετικούς, θρησκευτικούς, πολιτιστικούς και κοινωνικούς δεσμούς. Όταν μια χώρα γιορτάζει την εθνική της ανεξαρτησία, εκδηλώνει δημόσια το συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ των μελών της κοινότητας και με τον τόπο στον οποίο γεννήθηκαν, ζούν, αγωνίζονται και αγαπούν. H σημαιοφορία αλλά και η χρήση γενικότερα όλων των εθνικών συμβόλων αποτελούν μέσα εκδήλωσης, πανηγυρικής ανάδειξης και εορτασμού αυτής ακριβώς της μεταφυσικής διαχρονικής επένδυσης στην έννοια της κοινότητας και στην ιστορία της .Της  ιστορίας που δεν είναι παρά ένας ατελείωτος διάλογος ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν, μίας ζώσας και διαρκώς παρούσας διαχρονικότητας.
Σήμερα, παρ’ όλο που –δυστυχώς-η ιστορική μας γνώση συρρικνώνεται, η συμβολική δύναμη των επετείων παραμένει αμείωτη. Επειδή για όλους, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, η σημαία συμβόλιζε και συμβολίζει το «ανήκειν» στην ίδια εθνική κοινότητα. Και σήμερα είναι εμφανές πλέον, ότι όσοι, οργανωμένα και μεθοδικά, επιτίθενται στα συστατικά στοιχεία της Εθνικής μας ιδιοσυστασίας σ’αυτό ακριβώς στοχεύουν: την Εθνική μας ταυτότητα
Προς το παρόν αποτελούν μία ενοχλητική μειοψηφία. Όπως εκκωφαντικά καταδεικνύεται σε έρευνα της Public Issue για λογαριασμό του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ, το 85% των Ελλήνων συμφωνούν με τον εορτασμό των Εθνικών εορτών με μαθητικές παρελάσεις, ποσοστό που ανέρχεται στο 95% όσων εκκλησιάζονται. Θα τους επιτρέψουμε όμως να επενδύουν στη δύναμη του χρόνου;
Κώστας Βαϊούλης

0 comments :

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης ( Atom )